FİLOZOF-SANATÇILAR, SANATÇI-FİLOZOFLAR?

Rh+ Art Magazine 98. sayı
Estetik her ne kadar yaygın olarak güzel çalışmaların karakteristiği ya da incelemesi olarak tanımlansa da, -ve son bağlayıcı tanımlama olarak estetik teori- çoğunlukla literatür ve müziğe doğru yönlendirildiğinden, gerçeklik kavramının görsel ile ilişkisinin bir şekilde çelişkili bir biçimde temellendirildiği batı kültürünün yükselişine şahit oluyoruz. 70lerin sonunda, görünmez dizgesel politik ütopyanın belirgin hale gelmesiyle, spesifik politik hareketlerde yer alan felsefi düşüncenin söylemler içindeki çeşitliliğinin dönüşümüne yol açtığı görülür. Fransız ekonomi, etnoloji, psikoanaliz, tarih ve dilbilimin köktenleşmesi açıkça referans olan kritik noktası ile Hegel ve Nietzsche’ye dayanır. 

GÜzellİĞİn DıŞlanması

Güzelliğin Dışlanması

2011

EstetİĞİn Problemlerİ

Rh Art Magazine 97.sayı

Estetiğin Problemleri

Estetik biliminin işlevi ve araştırma alanı kimilerince hala tartışmalı bir noktada duruyor. Bunun temel sebeplerinden bir tanesi kendini yeni inşa eden bir bilim olarak estetiğin gerçekten gerekli olup olmadığı sorusu. Bu noktada estetiği sınırlandırıldığı dar anlam çerçevesinden çıkarmak adına kelimenin kökenine inmekte, estetik biliminin tarihçesiyle ilgili bazı önemli noktaların altını çizmekte ve ayırıcı niteliklerine bakmakta yarar var:

Sanat ve Sİyaset İlİşkİsİ Üzerİne Bİr Deneme

+rh art magazine 96. sayı

Güncel ya da çağdaş sanatın siyasetle olan ilişkisi ve ‘politik sanat’ başlığı altında toplanan çalışmalar aktüel sanat dünyası içerisinde tartışılması gereken bir konu olmaktan çok, hemen hemen her sanatçının beslendiği bir alana dönüşüyor. Sanatı bir ideolojinin temsiliyeti bağlamında inceleyen bir grup ve sayıları gittikçe azalan karşıt bir başka grubun kutuplaşması, sanatın kendi problematiklerini çözümleme ve tanımsal olarak belirli bir perspektifte irdelenmesine de olanak tanıyor.

Kent Estetİğİ

‘Kültür eylemde’ türünden topluluk temelli projeler parasal açıdan çeşitli kaynaklara dayanıyor: genel vakıflar, sponsor şirketler, belediyeler, bireysel bağışçılar( ülkemizdeki en belirgin yansıması kişi ya da kurumlara atfedilen çeşmeler), iş dünyasının yaptığı ayni yardımlar ve reklamlar. Topluluk temelli projelerdeki anlayış, bunların uygulama yerleri ve para kaynakları bu projeleri özel bir anlamda ‘kamusal sanat’ haline getirmektedir.

The Artist- Artİst / Hazanavicius

Her disiplin kendi problemlerini kendine dönerek çözer. Matematiğin, fiziğin, felsefenin ve biraz da sanatın başına gelen bu biçimci yaklaşım henüz sinema sanatı için söz konusu değildir. Öyle ki, henüz bir asıra yayılmış bir tarihsellikten bahsedildiğinden zaman mefhumunun etkisi söz konusudur. Ama yine de sinemanın kendi eleştirisini içeren yapıtların üretilmediğini düşünmek talihsizliktir. Özellikle yeni teknolojiler içeren son dönem filmlerin birer pazarlama stratejisi haline dönüşmesine karşın, sinema yapmanın özüne ilişkin kaygılar taşıyan bir çok örnekle karşı karşıyayız. Martin Scorsese’nin son filmi Hugo, tarihsel bağlamda sinemanın özünü yansıtan değerleri hatırlatmak üzere bir antoloji olarak görülebilir.Yine de yakın zamanda izlediğimiz ‘The Artist’, Hugo ile koşutluk göstermekle birlikte, biçim eleştirisi olarak daha spesifik bir örnektir.

SİNEMADA ÇİRKİNLİĞİN ESTETİĞİ

Lumiere kardeşlerin ilk hareketli görüntüyü kaydetmeleriyle başlayan sinema sanatı 20. yüzyılın en etkili dillerinden biri haline gelmiştir. Sinema teknolojilerinin erken dönemlerinde filmler siyah beyaz ve sessiz olarak kaydedilmiş, bu nedenle de senaryonun doğru aktarımı açısından dekora, oyunculuğa ve kostüme önem verilmiştir.

STANLEY KUBRİCK FİLMOGRAFİ

Stanley Kubrick bugün tüm sinemacılar ve sinema izleyicileri tarafından eşsiz olarak nitelendirilen, eserleriyle sinema tarihi içerisinde bir mihenk taşı olarak kabul görür. Kubrick’i diğer yönetmenlerden ayıran en büyük özelliği ise sanat yönetmeni vasfıdır. Sanat yönetmeni, bir film, müzikal, tiyatro ya da sahnenin görsel düzenlemesini, efektlerini, renklerini, mekanları, aksesuarları tasarlayan ve uygulayan, bunları bir bütün halinde yansıtan, duran estetikten sorumlu, yönetmenin zihnindekileri sahneye yansıtmakla yükümlü kişi olarak tanımlanır. Bir sanat yönetmeninin teknoloji, sembolizm, tarih, genel kültür, sinematografi ve kaçınılmaz olarak sanat bilgisi olması öngörülür. Sanat dalları arasında sinemaya en yakın duran fotoğraf, Kubrick’in de miyadı olmuş, onlaltı yaşında çektiği fotoğraf dönemin ünlü dergilerinden “Look” ta yayınlanınca kariyerine ilk adımı atmıştır.

MELANCHOLİA- LARS VON TRİER

Dogville, Antichirst gibi filmlerle tanınan Lars Von Trier’in son filmi Melancholia. Filmde Kristen Dunst, Charlotte Ramping ve yönetmenin vazgeçilmez isimlerinden Charlotte Gainsbourg başrollerde. (Kristen Dunst)Justine’in düğünüyle başlayan film, ilerleyen sahnelerde dünyaya bir gezegenin çarpacağı korkusuyla (C.G.)Claire’in sakin ama bir o kadar gerilim dolu bekleyişiyle devam ediyor. Aslında Hollywood’un sıkça kullandığı ‘apokaliptik son’ konsepti, bu kez Trier’in deneyimi ve tarzıyla başka bir estetik yaratıyor, filmi klişeden sıyırıyor.

SANAT FELSEFESİ VE GÜZELLİK KAVRAMI

Güzel denilen değer, bir nesneye yüklenilen, bir nesne tarafından taşınan değerdir. Bir canlı, bitki ya da sanat yapıtına güzel denir.

Güzel, dönemsel ve yerel olarak değişkenlik göstermiş bir kavramdır. Bunun en başat örneğini Volteire kendi Felsefe Sözlüğü‘nde dile getirir: ‘Bir kara kurbağasına güzelliğin, gerçek güzelliğin, tokalon*’ un ne olduğunu sorun. Size kahverengi sırtını ve sarı karnını, geniş düz boğazını ve küçük başından pörtlemiş iki yuvarlak gözleriyle güzelliğin dişisinden oluştuğunu söyleyecektir. Gineli bir zenciye sorun: onun için güzellik siyah yağlı bir cilt, içe gömük gözler ve düz bir burundur. Şeytana sorun: Size güzelliğin bir çift boynuz, dört pençe ve bir kuyruk olduğunu söyleyecektir‘.[1]